Навучальны год у школах пачаўся з «ператрусу» — з кабінетаў і бібліятэк выкінулі ўсе старыя падручнікі і дапаможнікі, а з класаў замежных моў — згадкі пра іншыя краіны. «Па даручэнні прэзыдэнта», — тлумачыў міністр інфармацыі. «Радыё Свабода» высветліла, як зараз праходзяць заняткі ў школах.
На пачатку новага навучальнага году міністр адукацыі Беларусі Андрэй Іванец анансаваў вялікія перамены ў школьных падручніках. Па словах міністра, да 2027 году яны павінны абнавіцца з улікам зменаў у дзяржаўнай ідэалогіі. Як стала вядома «Свабодзе», працэс ужо пачаўся. Школы наведваюць дэлегацыі з чыноўнікаў, якія расказваюць, што і як трэба змяняць. Некалькі настаўнікаў і маці адной з вучаніц на ўмовах ананімнасці расказалі, што цяпер адбываецца ў школьных кабінэтах і бібліятэках.
«Калашмацілі ўсе шафы»
Настасся (імя суразмоўцы змененае дзеля бяспекі. — Прым. «Радыё Свабода») працуе настаўніцай у адной са школ абласнога цэнтру. Яна кажа, што пасля нечаканай праверкі з Міністэрства адукацыі ў шоку былі нават тыя настаўнікі, якія прыхільна ставяцца да ўлады. Па яе словах, чыноўнікі ад адукацыі загадалі вынесці са школы ў падсобнае памяшканне, а затым здаць у макулятуру ўсе старыя падручнікі і дапаможнікі. Настасся дадае, што гэта тычылася не толькі падручнікаў па гісторыі, якія «пачысцілі» раней. На гэты раз дасталося і падручнікам замежных моваў.
— Наогул усе прадметы! І з кабінетаў, і з бібліятэкі. Такі прыклад: аднаго настаўніка ўжо не было на працы, ён адвёў урокі і пайшоў дахаты. Гэтыя наляцелі, калашмацілі ягоны кабінэт у яго адсутнасць і выкінулі ўсе старыя падручнікі і дапаможнікі. Справа ў тым, што сярод старых падручнікаў і дапаможнікаў было шмат добрых, настаўнікі імі карысталіся, давалі заданні дзецям адтуль. На развітанне (правяральнікі. — Прым. «Радыё Свабода») сказалі, што настаўнік не мае права прынесці і паказваць дзецям на ўроку стары падручнік, па любым прадмеце. Бо раптам там нейкія творы, якіх няма ў праграме, — расказала Настасся.
Яна дадала, што старыя падручнікі перадаюць у макулатуру. Па словах суразмоўцы, «чысткі» тычыліся і розных хрэстаматый, з якіх настаўнікі давалі дзецям заданні.
Настасся мяркуе, што цікавасць да старых падручнікаў у чыноўнікаў узьнікла пасля даручэння Лукашэнкі, якое прагучала яшчэ 18 жніўня на нарадзе, прысвечанай адукацыі.
Па яго словах, бацькі беларускіх вучняў масава скардзяцца на падручнікі, па якіх вучацца іхныя дзеці. Нейкіх доказаў існавання такіх скаргаў або іх колькасці Лукашэнка не агучыў.
«Дзеці вучацца па добрых дапаможніках, але цішком»
Алеся (імя змененае дзеля бяспекі. — Прым. «Радыё Свабода») выкладае англійскую мову ў адной з беларускіх школ. Яна гаворыць пра змены, якія ідуць ад чыноўнікаў сферы адукацыі ад пачатку навучальнага году.
— Сказана вывучаць англійскую «без паглыблення ў асяродак». Гэта значыць, каб не было ніякіх сцягоў, мапаў Вялікай Брытаніі, двухпавярховых аўтобусаў і ўсяго, што нагадвае Каралеўства. Сказана вывучаць традыцыі, культуру Беларусі — але на англійскай мове! — расказала Алеся.
Раней у яе кабінеце англійскай мовы былі выявы Лондану і тых самых двухпавярховых аўтобусаў. Што будзе з афармленнем цяпер, настаўніца не ведае.
Яшчэ адно новаўвядзенне, пра якое расказвае Алеся, — прапанова карыстацца на ўроках англійскай мовы толькі беларускімі падручнікамі. Пра гэта ж афіцыйна паведамляла Міністэрства адукацыі.
«Выкарыстанне ў навучальным працэсе падручнікаў і дапаможнікаў без грыфаў „Зацверджана Міністэрствам адукацыі“ ці „дапушчана Міністэрствам адукацыі“ катэгарычна забаронена», — папярэджвалі настаўнікаў чыноўнікі.
— У маёй калегі, настаўніцы англійскай, такая цяжкая сытуацыя. Яна, зразумела, выкладае па беларускім падручніку. Але штогод, і гэта шмат гадоў, яна збірала з бацькоў грошы і замаўляла спецыялізаваныя выданні і рабочыя сшыткі да іх у Брытаніі. Сёлета таксама яна загадзя заказала тыя падручнікі і сшыткі. Цяпер не ведае, як гэта ўсё абысці. Дзеці па іх займаюцца, але цішком, — расказвае Алеся.
Кабінет французскай мовы без згадвання пра Францыю
Жыхарка Гомеля Кацярына на ўмовах ананімнасці падзялілася са «Свабодай», што з пачаткам навучальнага году змянілася ў гомельскай гімназіі, дзе вучыцца яе дачка.
— Сёлета кабінет французскай і саму школу «пачысцілі» ад усяго францускага і нават успамінаў пра гэтую краіну. Ніякіх каб не было Парыжаў і Эйфэлевых вежаў. І гэта ў гімназіі імя Блеза Паскаля! (французскі матэматык і навуковец сярэдзіны ХVII стагоддзя. — Прым. «Радыё Свабода») Гімназія раней мела цесныя кантакты з французскім горадам Клермон-Феран, пабрацімам Гомеля. Цяпер усе кантакты разарваныя, і ўсё супрацоўніцтва скончылася. Пікантнасць сытуацыі ў тым, што гімназія стаіць на вуліцы Клермон-Феран. Ці дойдзе да змены назвы вуліцы, не ведаю, — кажа суразмоўца.
Паводле рэкамендацый, якія перад новым навучальным годам выпусціла Міністэрства адукацыі, сёлета «ў адукацыйным працэсе будуць выкарыстоўвацца падручнікі, уключаныя ў „Пералік вучэбных выданняў, якія прыдатныя для выкарыстання ў бібліятэчных фондах устаноў адукацыі, зацверджаныя міністрам адукацыі“».
Па інфармацыі Міністэрства, у 2023/2024 навучальным годзе актуальнымі застаюцца «рэалізацыя ў адукацыйным працэсе выхаваўчага патэнцыялу вучэбнага прадмету „Замежная мова“, фармаванне ў вучняў пачуцця патрыятызму, грамадзянскасці, павагі да гістарычнай мінуўшчыны».
«У гэтым кантэксце неабходна звярнуць увагу вучняў на важнасць ведання гераічнага мінулага беларускага народу, нацыянальнай культуры і традыцый, што садзейнічае перадачы духоўнага досведу народу, выхаванню павагі да айчыннай культуры і гісторыі», — тлумачаць чыноўнікі.
