17 кастрычніка Мінабароны сабрала замежных аташэ, акрэдытаваных у Беларусі. На сустрэчы беларускія вайскоўцы заявілі, што дзеля адстойвання сваіх нацыянальных інтарэсаў наша краіна мае права ўжываць прэвентыўныя меры стратэгічнага стрымлівання «з выкарыстаннем усіх наяўных сродкаў, у тым ліку з дапамогай прымянення ваеннай сілы». Але навошта робяцца такія заявы? Вайскоўцы сапраўды гатовыя да «прэвентыўнага» ўдару? «Зеркало» спытала ў экспертаў.
Палітычны аглядальнік Аляксандр Класкоўскі лічыць, што такімі заявамі вайскоўцы «проста артыкулююць тыя ўстаноўкі, якія яны атрымліваюць зверху».
— І тут складваецца ўражанне, што Уладзімір Пуцін моцна прыціснуў Аляксандра Лукашэнку, заганяе яго ў кут, патрабуе больш актыўнага ўдзелу ў гэтай так званай спецаперацыі. Падобна да таго, што Лукашэнка разумее, што ён «не руліць» у гэтай сітуацыі і пры нейкім збегу абставінаў будзе вымушаны падпарадкавацца. Ён загадзя падсцілае сабе саломку. Вось гэтыя развагі або заявы пра прэвентыўны ўдар нагадваюць мне сакавіцкі пасаж Лукашэнкі пра нападзенне, які стаў мемам. Тады гучаў матыў пра тое, што гэта не мы вінаватыя, не мы першыя пачалі. Хоць насамрэч зразумела, што Крэмль у той сітуацыі проста выкарыстаў тэрыторыю Беларусі для ўдару па Украіне. Ніхто асабліва беларускага галоўнакамандуючага пры гэтым не пытаў. І таму ў гэтай сітуацыі Лукашэнку трэба неяк захаваць твар. Вось ён і спрабуе гэта зрабіць, — адзначае Класкоўскі.
Аглядальнік дадае, што цяпер беларускі палітык абраў для сябе новы матыў: «Калі што, можам і ўдарыць, таму што бачым, як паводзяць сябе і Украіна, і Польшча».
— Гэта спроба Лукашэнкі падстрахавацца на той выпадак, калі Пуцін вымусіць яго ўсё ж узяць больш актыўны ўдзел у вайне. Я думаю, Лукашэнка бачыць стан прэзідэнта Расіі, што той закусіў цуглі, ідзе ва-банк, павышае стаўкі. Ён хоча перамогі любой цаной. І таму я думаю, што беларускі палітык не выключае любых варыянтаў. Калі Пуцін пойдзе і далей напралом, не выключаныя ўдары і ў напрамку Сувалкскага калідора — то-бок ужо магчымая і рэгіянальная вайна. Ва ўсякім выпадку, у мяне такое ўражанне, што Лукашэнка баіцца непрадказальнасці Пуціна. Многія аглядальнікі цяпер наогул разважаюць пра ступень яго неадэкватнасці, пра тое, што чалавек гэты ўжо адарваўся ад рэчаіснасці.
Да таго ж, на думку аглядальніка, для беларускіх уладаў захоўваецца пагроза і ад палка Каліноўскага.
— Беларуская апазіцыя ўзяла на ўзбраенне, як цяпер усе дружна кажуць, узброены сцэнар зрынання ўлады. Гэта значыць, мы чуем пра «баевікоў», пра якіх гаворыць Церцель. Яны могуць захапіць райцэнтр і потым з баямі прасоўвацца да Мінска. Вось гэта для мяне паказчык таго, што і Лукашэнка, і ягонае асяроддзе ўсё ж баяцца за сваё становішча пасля 2020-га, — дадае аглядальнік.
Падобнага меркавання прытрымліваецца і палітолаг Валерый Карбалевіч.
— У гэтай фразе, з якой выступіў ад імя Міністэрства абароны палкоўнік Равенка, ёсць яшчэ іншы цікавы сюжэт. Беларусь будзе ўжываць прэвентыўныя меры ў выпадку пагрозы нападу або ў выпадку ўнутранага канфлікту. Хоць, здавалася б, бы пры чым тут Міністэрства абароны? Гэтым мусяць займацца іншыя ведамствы: міліцыя, унутраныя войскі. Армія існуе для абароны ад знешняй пагрозы, — адзначае Карбалевіч.
Пры гэтым ён дадае, што 18 кастрычніка старшыня КДБ Іван Церцель «шчыра растлумачыў, чаго баяцца беларускія ўлады».
— Яны баяцца, што тыя беларускія фармаванні, якія ваююць ва Украіне на баку апошняй, могуць пайсці ў Беларусь. І невыпадкова нядаўна былі словы пра захоп такога райцэнтра. Церцель сказаў «што «баевікі» пойдуць на беларускім кірунку, да іх далучацца нейкія добраахвотнікі — і ўсе яны скіруюцца на Мінск. Я думаю, што гэтая пагроза ўспрымаецца беларускімі ўладамі рэальна, і менавіта гэтая праблема — самая балючая для палітычнага кіраўніцтва Беларусі. І таму менавіта гэты фактар выходзіць на першы план. Мілітарысцкія гульні і грозныя заявы, контртэрарыстычная аперацыя, з’яўленне на беларускім тэлебачанні нейкіх «тэрарыстаў», якія раскаяліся, цалкам можна разглядаць у плане контрдзеяння, нейтралізацыі пагрозы, якую бачаць беларускія ўлады. І гэта робіцца нейкім цэнтральным элементам ваеннай, знешняй і ўнутранай палітыкі, — адзначае Валерый Карбалевіч.